Historia szkoły

Historia szkoły w Starych Trokach sięga XVIII wieku, gdy przy klasztorze w Starych Trokach działała szkoła parafialna.

W roku 1915 została założona szkoła początkowa. To był drewniany budynek, gdzie w jednym pomieszczeniu uczyły się naraz cztery klasy.

Pierwszym dyrektorem szkoły był – Antoni Pawłowicz (1950 – 1952 m.). Po nim funkcje dyrektora czasowo pełniła Stanisława Trusewicz, kolejne dwa lata – Stanisław Kodis.

Do roku 1956 szkoła istniała za przejazdem kolejowym, w budynku obecnego starostwa, a starostwo – przy obecnym adresie szkoły.

W roku 1956 dyrektorem został Marian Adamowicz. Celem kierownika było rozbudowanie szkoły, ale na terytorium na budowę nie było miejsca. Najbardziej odpowiednim miejscem było terytorium starostwa, dokąd została przeniesiona szkoła aż do dziś dnia. Dzięki staraniom Mariana Adamowicza w 1964 roku został dobudowany nowy, piętrowy, murowany budynek, w którym dziś mieszczą się klasy początkowe. W 1971 roku wybudowany także 2-piętrowy murowany budynek, w którym rozlokowały się pomieszczenia administracji oraz lekcyjne gabinety dla klas starszych.   Za lata 1964-1971 przy szkole rozbudowano jeden z najlepszych i nowoczesnych na tamten okres stadionów w Republice.

Najpierw siedmiolatka, później szkoła ośmioletnia, dziewięcioletnia, a w roku 1999 już mająca status szkoły podstawowej.

Od roku 2001 szkołą kieruje Romuald Grzybowski. Szkoła szybko zaczęła się modernizować i rozwijać. W 2003 roku został dobudowany jeszcze jeden budynek z salą sportową.

W 2006 roku szkoła wzięła udział w Programie rozwoju szkół. Otrzymała 28 000 Lt (ok. 8 000 tys. Eur.) na odnowienie pomocy dydaktycznych, na kwalifikację nauczycieli, na realizację nowych idei i pomysłów.

Od 2006 do 2016 roku prace remontowe odbywały się i wewnętrznie i zewnętrznie. W 2015 roku, po całkowitej renowacji drewnianej przybudówki, pomieszczenia zostały przeznaczone dla grupy kształcenia przedszkolnego. Częściowo odnowione boisko szkolne, lecz nadal brakuje uporządkowanej bieżni, placu do gry w siatkówkę oraz ogrodzenia stadionu.

W 2011 roku szkole nadano imię Andrzeja Stelmachowskiego – znanego polskiego działacza społecznego, prawnika, polityka, pierwszego Marszała Senatu Rzeczypospolitej w latach 1989 – 1991, Ministra Oświaty, doradcy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego. Profesor Andrzej Stelmachowski w latach 1990 – 2008 pełnił funkcje Prezesa Stowarzyszenia “Wspólnota Polska”.

Po odzyskaniu Niepodległości Litwy, Andrzej Stelmachowski wspierał rodaków, dbał o rozwój i szkolnictwo Wileńszczyzny. Będąc Prezesem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” dużo działał w sferze oświaty.

Wynikiem tej działalności jest budowa oraz remont wielu polskich szkół funkcjonujących poza granicami Polski. Za pośrednictwem Andrzeja Stelmachowskiego, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” wsparła szkoły rejonu trockiego w sumie około 7 mln. litów (ok. 2 mln. Eur.).

Ze środków Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w szkole powstała nowa przybudówka, na którą wszyscy tak długo czekali. Mieszczą się tu klasy, biblioteka z czytelnią, sanitariaty oraz modernizowana sala sportowo – rozrywkowa.

Szczególne znaczenie dla szkoły ma sala sportowa, gdzie działalność sportowa odbywa się nieustannie. Uczniowie mają możliwość aktywnie spędzać czas w różnorodnych dziedzinach sportowych.

W ciągu kilku lat szkoła osiągnęła wysokie wyniki w sporcie nie tylko na Litwie, ale także w Polsce. Młodzi tenisiści grają w Lidze profesjonalnej, niezapominane są też dziedziny siatkówki i koszykówki.

Wspaniała sala nigdy nie świeci pustką: tu odbywają się imprezy, zawody sportowe dzieci i dorosłych, działają drużyny sportowe, odbywają się koncerty.

Udział w projektach

Szkoła Podstawowa im. A. Stelmachowskiego – to szkoła, gdzie pracują nauczyciele, wykorzystujący wiele nowatorskich metod nauczania. Już od roku 2007 szkoła uczestniczy w projektach międzynarodowych. W latach 2007-2009 realizowany był wielostronny projekt partnerski Comenius na temat zdrowego trybu życia z Holandią, Bułgarią i Francją (Bretanią). Z partnerami z Irlandii w roku 2011 uczniowie wzięli udział w projekcie „Kształcenie się przez całe życie”, którego temat brzmiał „Media a nasze społeczeństwo”.

W latach 2011-2013 jednocześnie były realizowane dwa międzynarodowe projekty: „Dołącz do naszej eko-Europy, ciesz się naszym krajem” z partnerami z Hiszpanii, Cypru, Rumunii, Grecji, Włoch oraz Turcji i projekt dwustronny „Most kulturowy między Nevsehir a Trokami” z Turcją.

W 2013 roku Szkoła Podstawowa im. Andrzeja Stelmachowskiego w Starych Trokach została laureatką konkursu ”Ocena jakości projektów europejskich”, którego organizatorem jest Fundacja wspierania edukacji. Koordynatorzy zostali nagrodzeni statuetką i dyplomem za najbardziej jakościowo zrealizowane projekty. Spośród około 300 uczestników projektów Comenius Szkoła Podstawowa im. Andrzeja Stelmachowskiego w Starych Trokach została wybrana jak najbardziej przykładowa w sukcesach i doświadczeniu.

W latach 2015 – 2016 w szkole był realizowany projekt finansowany przez Komisję Europejską Erasmus+. Projekt „Współczesny nauczyciel i postępowe nauczanie z wykorzystaniem technologii informacyjnych” (nr. Projektu 2015-1-LT01-KA101-013200). Podstawowym celem projektu było doskonalenie umiejętności korzystania z technologii informacyjnych w trakcie procesu nauczania. Nauczyciele ze Starych Trok wraz z innymi uczestnikami projektu z różnych państw europejskich brali udział w spotkaniach mobilnych na Malcie, Cyprze i w Wielkiej Brytanii.

Działalność szkolna

Szkoła Podstawowa im. Andrzeja Stelmachowskiego w Starych Trokach otwarta na zmiany i innowacje. W ciągu ostatnich lat szkoła koncentruje się nie tylko na wskaźnikach akademickich, ale także na kształtowaniu ogólnych umiejętności i kompetencji: inicjatywa, praca w zespole, komunikacja, przedsiębiorczość, nawyki komputerowe oraz inne ogólnoludzkie i życiowe wartości. Cele działalności szkolnej są kierowane na edukację obywatelską, akcentując harmonię odpowiedzialności, obowiązku, prawa i możliwości uczniów. Dużo uwagi zwraca się na etos szkoły – na zachowanie się uczniów, na odpowiednie otoczenie szkolne, na jakość nauczania, na współpracę uczniów, nauczycieli i rodziców.

Rejonowe imprezy w szkole:

• Rejonowy Konkurs Recytatorski z jęz. angielskiego „Happy English” dla klas początkowych;
• Rejonowy Konkurs Recytatorski dla uczniów klas początkowych i grup kształcenia przedszkolnego „Z wierszem od dzieciństwa”;
• Rejonowy Konkurs Wypowiedzi i Debat w jęz. angielskim dla 10-ych klas „Let’s debate”;
• Obchody „Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego” przy współpracy ze Szkołą Podstawową w Wirbalisie z rej. wilkawiskiego;
• Konkurs Rejonowy „Polskie Dyktando”;
• Rejonowe Święto Pierwszoklasistów.

Imprezy szkolne:

• Uroczystość 1-września;
• Dzień Nauczyciela;
• Dzień Języków Europejskich;
• Święto jesieni w klasach początkowych i grupie kształcenia przedszkolnego;
• Obchody Dnia Niepodległości Polski;
• Tradycyjny wieczór kolęd i „Jasełka“;
• Karnawał noworoczny;
• Dzień Patrona szkoły;
• Obchody świąt państwowych;
• Wystawa prac wielkanocnych;
• Rekolekcje wielkopostne;
• Tradycyjne święto z okazji „Dnia Dziadków“;
• Tradycyjne Święto Rodziny;
• Ostatni dzwonek.

Imprezy prewencyjne:

• Inicjatywa „Tydzień bez przemocy“;
• Inicjatywa „Darom“;
• Obchody obywatelskich inicjatyw z okazji Dnia Obrońców Wolności „Pamięć żywa i świadczy, „Niezapominajka“;
• Inicjatywa „16 lutego świętuj pomysłowo“;
• Integracyjne obchody Dnia Odzyskania Niepodległości z Trockim oddziałem Domu Kultury w Starych Trokach i biblioteką miejscową w Starych Trokach: koncert, wystawa prac uczniów klas początkowych „Litwa – moja Ojczyzna“;
• Dzień bezpiecznego Internetu;
• Międzynarodowy Dzień Tolerancji w grupie kształcenia przedszkolnego;
• Inicjatywa zawieszenia domków dla ptaków.

Projekty:

• Otrzymane finansowe wsparcie programu Erasmus + KA1 na podniesienie kwalifikacji ogólnego kształcenia pedagogów na realizację projektu „Współczesny Nauczyciel Europy i edukacja z IKT ” realizacji;
• Otrzymane finansowe wsparcie na projekt z programu socjalizacji – na realizację dziennego obozu letniego „Żuczki”;
• Uczestniczymy w projektach wspieranych przez UE „Mleko dzieciom“, „Owoce dzieciom“;
• Wyjazd edukacyjno-poznawczy do Krakowa;
• Obóz letni w Gdańsku;
• Letni edukacyjny obóz sztuki w Krakowie;

• Międzyszkolny projekt „Poznajmy jedni drugich, gdyż to jest takie proste” z programu „Bądźmy razem” ze Szkołą Podstawową w Wirbalisie z rej. wilkawiskiego;
• „Sport – mostem przyjaźni”;
• Sport – mostem przyjaźni II”;
• „Obcujmy poprzez sport”.

Projekty inwestycyjne

Szkoła ciągle stara się wzbogacać bazę materialną. Za pomocą różnych projektów inwestycyjnych zyskuje na dodatkowych środkach pieniężnych.

W 2012 roku złożony wniosek na projekt inwestycyjny „Wyposażenie i dostosowanie na potrzeby wspólnoty boiska Szkoły Podstawowej im. Andrzeja Stelmachowskiego w Starych Trokach w rej. trockim” według programu Rozwoju wsi w 2007-2013 „Odnowienie i rozwój wsi” (metodą Leader). Ogólna wartość projektu – 199 443,78 Lt (ok. 58 tys. Eur.). Celem projektu jest zachęta wspólnoty Starych Trok do należytego spędzania czasu wolnego na ulepszonym i wyposażonym boisku szkolnym.

W 2013 roku otrzymano finansowanie na projekt inwestycyjny „Remont sali sportowej Szkoły Podstawowej im. Andrzeja Stelmachowskiego w Starych Trokach w rej. trockim”, dążąc, by zajęcia sportowe odbywały się w bezpiecznym otoczeniu, odpowiadającym wszystkim wymaganiom i normom sali sportowej. Ogólna wartość projektu – 138 681,38 Lt (ok. 40 tys. Eur.).

W styczniu 2014 roku zakończono rekonstrukcję przybudówki szkolnej, która była w stanie awaryjnym.  Ogólna wartość około 700 tys. litów (ok. 200 tys. Eur.). Obecnie w odnowionym budynku są modernizowane pomieszczenia, przeznaczone do pracy z grupą kształcenia przedszkolnego.

Zespół „Tęcza”

2002 rok zapisał się na stałe do historii naszej szkoły, w tym bowiem roku powstał zespół „Tęcza”, założycielką, którego była i obecnie kieruje Lilia Kieras.

Występ naszych uczniów stanowi nieodłączną cząstkę każdej imprezy szkolnej. Są to m.in.: Dzień Języków Europejskich, Dzień Nauczyciela, Dzień Niepodległości Polski, Jasełka, Dzień Babci i Dziadka, rejonowy konkurs „Dyktando polskie”, Dzień Rodziny i wiele innych.

„Tęcza” aktywnie uczestniczy w imprezach rejonowych i republikańskich, m.in.: w Festiwalu Polskiej Piosenki Dzieci i Młodzieży Szkolnej, w Festynie Kultury Polskiej Ziemi Trockiej „Dźwięcz, polska pieśni”, w przeglądach zespołów artystycznych szkół mniejszości narodowych.

Laureatami Festiwalu Polskiej Piosenki Dzieci i Młodzieży Szkolnej w różnych latach zostali członkowie zespołu Andrzej Balkiewicz, Ewa Baranowska, Greta Okuniewicz, Beata Ugrewicz.

Kultywowanie i szerzenie polskiego folkloru wśród dzieci i młodzieży, jej rozśpiewanie i roztańczenie oraz uwrażliwienie na piękno muzyki ludowej, ruchu i gestu – to cele działalności „Tęczy”.

Praca w zespole ma również aspekt wychowawczy. Oprócz tańca i pieśni dzieci uczą się pracy, dyscypliny, odpowiedzialności, umiłowania folkloru, wrażliwości oraz służenia innym. Trudno chyba dziś wyobrazić sobie szkołę polską na Wileńszczyźnie bez polskiego zespołu, bez polskiego tańca i piosenki.

Ziemia trocka jest terenem niezwykłym, terenem doskonale nadającym się do obserwacji barwnych zwyczajów. Miejscowa ludność nadal kultywuje i pielęgnuje tradycje przodków.  Miasteczko Troki oraz okolice jeszcze za czasów Witolda były zamieszkałe przez Litwinów, Polaków, Rosjan, Tatarów, Karaimów, czyli były i są miejscowością wielonarodową.

W naszej szkole uczymy szanować i pielęgnować nie tylko polską kulturę, ale także kulturę innych narodów, mieszkających na Litwie.

Nasza szkoła aktywnie uczestniczy w projektach międzynarodowych.  Dzięki projektowi „ Most kultur pomiędzy Trokami a Nevsehir” (Turcja) w repertuarze „Tęczy“ znalazły się piosenki i tańce karaimskie.

Udział w zespole, to edukacja młodego pokolenia w zakresie dziedzictwa kulturowego, przekazywanie dzieciom i młodzieży tradycji narodowych oraz pielęgnowanie, kultywowanie i rozwijanie tych tradycji.

Członkowie zespołu Tęcza są ambasadorami kultury polskiej i litewskiej w świecie. Biorąc udział w międzynarodowych projektach „Comenius” członkowie naszego zespołu reprezentowali Ziemię Trocką i Litwę we Francji, Anglii, Bułgarii, na Cyprze, Grecji, Turcji, Włoszech oraz Rosji.

W 2016 roku zespół ,,Tęcza” koncertował w Małopolsce: w Skawinie, Gołczy, Iwanowicach oraz wystąpił na przeglądzie folklorystycznym im. Józefa Lachnera w Modlnicy.

Wyniesione z pracy w zespole wartości wychowankowie przenoszą w swoje dorosłe życie. Wielu z nich swoją przygodę z tańcem i folklorem kontynuuje, działając w innych zespołach.

Polski Zespół Ludowy ,,Stare Troki”

Polski kobiecy zespół ludowy “Stare Troki” został odrodzony w kwietniu 2010 roku z inicjatywy nauczycielki muzyki Szkoły Podstawowej im. Andrzeja Stelmachowskiego Lilii Kieras i nauczycielki klas początkowych tej szkoły – Elwiry Lavrukaitienė.

W Starych Trokach nigdy nie brakowało talentów wokalnych, dlatego odrodzenie zespołu spotkało się z ogromnym zainteresowaniem społeczności polskiej tej historycznej miejscowości. Obecnie trzon zespołu stanowią mamusie i nauczycielki polskiej Szkoły Podstawowej w Starych Trokach, które nie zważając na ogrom obowiązków zawodowych i rodzinnych śpieszą na próby, zachowując i pielęgnując ojczyste tradycje, pieśni, tańce.

Zespół „Stare Troki” uświetnia swymi występami uroczystości szkolne i imprezy gminy Stare Troki, występuje na Festiwalach Kultury Polskiej Ziemi Trockiej, świętach religijnych i obyczajowych, promuje kulturę polską na Litwie. Zespolanki swym śpiewem wzbogacają również polskie Msze Święte w kościele w Starych Trokach. Tradycyjnie zespół uczestniczy w wieczorach wigilijnych szkoły polskiej.

 Zespół koncertował w Polsce. Na zaproszenie Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, zespół wziął udział w „II Wileńskich Zaduszkach”, które odbyły się na Zamku Olsztyńskim.  Zespół miał również okazję wystąpić podczas obchodów Święta Matki Bożej Ostrobramskiej w kościele św. Brata Alberta w Szczytnie, na festynie ,,Smolnicka Anka” w gminie Rutka- Tartak na Suwalszczyźnie oraz wystąpił gościnnie na przeglądzie zespołów Folklorystycznych Ziemi Słupskiej ,,Kaziuki nad Słupią”.

W 2015 roku zespół obchodził swój pierwszy znaczący jubileusz 5-lecia działalności.  Zespół pragnie nadal uczestniczyć w życiu kulturalnym swego środowiska lokalnego, promować kulturę polską na Litwie i poza jej granicami.

Osiągnięcia sportowe

Szkoła Podstawowa im. Andrzeja Stelmachowskiego w Starych Trokach słynie w dziedzinie sportowej. Mamy założony klub sportowy „Tezaurus”. Wśród dyscyplin sportowych wyróżnia się tenis stołowy. W sali naszej szkoły odbywają się treningi, zawody, rozgrywki ligi tenisa stołowego Litwy. Trzeba zauważyć, że w lidze tenisa stołowego, nasz klub sportowy reprezentują trzy drużyny mężczyzn, w której jednej z nich gra dyrektor naszej szkoły Romuald Grzybowski. Mamy również drużynę dziewcząt, którą reprezentują uczennice naszej szkoły: Ewelina Gryniewicz, Pauła Jowita Juškėvečiūtė, Aleksandra Parangowska i pedagog kształcenia przedszkolnego Galina Gryniewicz.

Tradycją jest spotkanie zawodowców tenisa stołowego w grudniu na Międzynarodowym Turnieju tenisa stołowego w Starych Trokach. Już w tym roku trzynasty raz spotkają się tenisiści nie tylko sportowych klubów naszego kraju, m.in. z Wilna, Szawli, Janowa, Poniewieża, Olity, Soleczników, Zujun, Ejszyszek, jak również z Polski. Przez te trzynaście lat nasi tenisiści brali udział w rozgrywkach i za granicą: w Starym Folwarku, Suwałkach, Dobrzyniewo, Surażu, Warszawie. Jesteśmy uczestnikami Igrzysk Polonijnych Młodzieży Szkolnej im. Jana Stypuły w Łomży. Uczestniczymy w Międzynarodowym Turnieju tenisa stołowego „Don Bosco” w Suwałkach.

Z każdym rokiem zdolności młodych tenisistów wzrastają, na co wskazują zwycięstwa w turniejach.

W 2016 roku w zawodach „Festiwalu olimpijskiego” szkół rejonu trockiego drużyny chłopców i dziewcząt zdobyły I miejsce. W drugim etapie dziewczęta wywalczyły I miejsce i zakwalifikowały się do zawodów republikańskich, gdzie zdobyły II miejsce wśród szkół wiejskich Litwy. W Międzynarodowym Turnieju tenisa stołowego KS”POLONIA” Ewelina Gryniewicz i Aleksandra Parangowska w swej kategorii wiekowej zdobyły I miejsce.