23 września na Litwie jest obchodzony Dzień likwidacji getta wileńskiego. Upamiętniając 77 rocznicę tego wydarzenia, uczniowie naszej szkoły odwiedzili miejsce zamordowania Żydów w lesie obok miejscowości Varnikai.
W okresie II wojny światowej miejscowość Varnikai stała świadkiem bardzo bolesnych wydarzeń. Już w sierpniu 1941 roku w Varnikai powstało getto dla ludności pochodzenia żydowskiego z Trok i okolic. We wrześniu tegoż roku władze lokalne otrzymały rozkaz zlikwidowania getta żydowskiego. W tym celu przybył z Wilna specjalny oddział karny. Akcja likwidacji rozpoczęła się od wczesnego rana i trwała do późnego popołudnia. Mieszkańcy getta, niedużymi grupami, byli pędzeni do lasu, gdzie przy grobie zbiorowym rozstrzeliwano niewinnych ludzi. 30 września 1941 roku zostało rozstrzelano 1446 osób: w tym 366 mężczyzn, 483 kobiety, 597 dzieci.
W lesie wśród sosen postawiono pomnik ku czci żydowskich ofiar ludobójstwa oraz dwie płyty z napisami w języku litewskim i jidysz. W tym roku w ramach akcji „Droga pamięci“ uczniowie naszej szkoły odwiedzili miejsce zamordowania Żydów. Podczas wyjazdu rozmawiano na temat społeczności Żydowskiej w Trokach, tradycjach, zwyczajach, zajęciach ludności. W rozmyślaniu nad okrucieństwem ludobójstwa na żydach, uczniowie przeszli pieszo drogę do masowego grobu. Później zapalono znicze i minutą milczenia uczczono pamięć rozstrzelanych ofiar ludobójstwa.
Holocaust
W języku greckim olos znaczy „cały“, a καυsτόs – „wypalony“. W języku hebrajskim Holocaust jest określany jako HaShoah albo „zagłada”.
Ludobójstwo na terenie Litwy rozpoczęło się już w pierwszych miesiącach wojny. Do pomocy Naziści często wykorzystywali lokalną policję, zwłaszcza do łapanek Żydów lub planowanych wysiedleń do obozów pracy. Żydów najczęściej gromadzono w centrum na placach i konfiskowano im rzeczy osobiste. Następnie mężczyzn rozdzielano od kobiet, dzieci i ludzi w podeszłym wieku.
Masowe morderstwa Żydów były najczęściej wykonywane w pobliskich lasach. Skazani na śmierć musieli sami wykopywać głębokie doły, a potem padały strzały… Aby uniknąć buntów, mężczyzn zabijano na początku. Oddziały nazistowskiej SS i miejscowi poplecznicy po zakończonej egzekucji dzielili łupy zebrane od zamordowanych ofiar.
Masowa zagłada wspólnoty żydowskiej podczas II wojny światowej była prowadzona prawie we wszystkich państwach europejskich. Według szacunków, podczas wojny życie straciło około 6 milionów Żydów. Na Litwie liczba ofiar pochodzenia żydowskiego wyniosła 200 tysięcy. To oznacza, że wymordowano większą część tej wspólnoty na Litwie.
Agnieszka Naimavičienė,
nauczyciel historii
LIETUVOS ŽYDŲ GENOCIDO AUKŲ ATMINIMO DIENĄ PILIETINE INICIATYVA „ATMINTIES KELIAS“
Rugsėjo 23-ioji – Lietuvos žydų genocido aukų atminimo diena. 1943 m. rugsėjo 23-iąja buvo likviduotas Vilniaus getas. Šiais metais minime 77-ąsias Vilniaus geto likvidavimo metines.
Holokausto vieta ir aukų kapas yra Varnikų miške. Dar 1941 m. rugsėjo mėn., Varnikų kaime, vasarnamiuose buvo įkurtas žydų getas. Čia iš Trakų bei kitų apylinkių (Lentvario, Onuškio, Aukštadvario) buvo suvaryti žydų tautybės žmonės. Į Trakus iš Vilniaus buvo atsiųsta apie 30 Vilniaus ypatingojo būrio policininkų ir vokiečių karininkų. 1941 m. rugsėjo 30 d. Varnikų miške buvo sušaudyti 1446 žmones: 366 vyrai, 483 moterys ir 597 vaikai. Dabar žudynių aukų kapą žymi dvi memorialinės plokštės su užrašais lietuvių ir jidiš kalbomis bei medinė skulptūra.
Rugsėjo mėnesį mokyklos bendruomenė atidavė pagarbą Holokausto aukų atminimui. Įsijungę į pilietinę iniciatyvą „Atminties kelias“ mokiniai ir mokytojos apsilankė Varnikų miške esančioje Holokausto kapavietėje. Išvykos metu kalbėta apie Trakuose gyvenusią žydų bendruomenę, jos tradicijas ir gyvenimo būdą bei ištikusią holokausto tragediją. Dalį kelio mokiniai nužygiavo iki žydų žudynių vietos, prie paminklo tragiškai žuvusiems buvo uždegtos žvakelės, jų atminimas pagerbtas tylos minute.
„Atminimo kelias‘- tai tolerancijos, pagarbos ir gilių apmąstymų kelias.
Agnieška Naimavičienė,
nauczyciel historii